Miryokefalon Savaşı Hangi Tarihî Kaynaklarda Anlatılıyor?

Miryokefalon Savaşı, Bizans ve Türk tarihi açısından büyük öneme sahip olduğu için hem Bizanslı hem de Müslüman tarihçiler tarafından kaydedilmiştir. Ancak, dönemin kaynaklarının çoğu Bizans veya İslam dünyasının bakış açısından yazıldığı için tarafsız anlatımlara ulaşmak zordur. Peki Miryokefalon Savaşı Hangi Kaynaklarda Geçiyor ?

Bizans Kaynakları: Savaşın Kaybedeninin Kaleminden

Bizanslı tarihçiler, Miryokefalon Savaşı’nı genellikle Bizans’ın aldığı büyük bir yenilgi olarak anlatır. Bu eserlerde genellikle İmparator Manuel Komnenos’un hataları, Bizans ordusunun yanlış stratejileri ve savaşın Bizans için ağır sonuçları öne çıkarılır.

• Niketas Khoniates (1155-1217): Bizanslı tarihçi Khoniates, “Historia” adlı eserinde savaşın detaylarını anlatır. Özellikle Bizans ordusunun boğazda nasıl sıkıştığını, Türklerin ani saldırılarıyla nasıl ağır kayıplar verdiğini ve Manuel Komnenos’un savaşı kaybettikten sonra psikolojik çöküş yaşadığını yazar.
• Ioannes Kinnamos (1143-1185): İmparator Manuel Komnenos’un sarayında tarih yazıcılığı yapan Kinnamos, “Bizans Tarihi” adlı eserinde Miryokefalon Savaşı’ndan bahseder. Ancak, o dönem Bizans’ın resmî tarihçisi olduğu için anlatımında Bizans’ı kötü göstermemeye çalışır. Yenilginin büyük bir felaket olmadığını, Manuel Komnenos’un savaş sonrasında hâlâ güçlü bir imparator olduğunu vurgular.
• Georgios Akropolites (1217-1282): Akropolites’in eserleri doğrudan savaşın geçtiği dönemi anlatmasa da, Bizans’ın Anadolu’daki gerilemesini detaylandırır. Miryokefalon yenilgisinin Bizans’ı nasıl güçsüzleştirdiğini ve sonrasında Anadolu’da Türklerin hâkimiyetinin nasıl arttığını anlatır.

Bizans kaynaklarında dikkat çeken nokta: Savaşın sonucu net bir şekilde “felaket” olarak tanımlanmasa da, Manuel Komnenos’un başarısızlığı ve Bizans’ın Anadolu’daki zayıflaması açıkça hissedilir.

İslam ve Türk Kaynakları: Zaferin Anlatımı

Türk tarihçileri açısından Miryokefalon Savaşı, Malazgirt Zaferi’nden sonraki en büyük başarılardan biridir. Selçukluların Anadolu’daki varlığını kesinleştiren bu savaş, genellikle Türklerin kahramanlığı, savaş stratejileri ve Bizans’ın çöküşü üzerinden anlatılır.

• İbnü’l-Esir (1160-1233): Ünlü İslam tarihçisi İbnü’l-Esir, “El-Kamil fi’t-Tarih” adlı eserinde Miryokefalon Savaşı’ndan detaylı bir şekilde bahseder. Savaşın Selçuklular için büyük bir dönüm noktası olduğunu, Anadolu’nun Türk yurdu haline gelmesinde kilit rol oynadığını yazar. Ayrıca, savaşta Türklerin uyguladığı pusu taktiklerine geniş yer verir.
• İbn Bibi (13. yüzyıl): Anadolu Selçuklu tarihini anlatan önemli bir tarihçidir. “Selçukname” adlı eserinde Miryokefalon Savaşı’ndan bahseder ve savaşın Türklerin Anadolu’da kalıcı hâkimiyet kurmasının başlangıcı olduğunu vurgular.
• Aksarayi (13. yüzyıl): “Müsameretü’l-Ahbar” adlı eserinde, Selçukluların Bizans’a karşı kazandığı zaferleri anlatırken Miryokefalon Savaşı’na da yer verir. Savaşın Selçuklular için psikolojik bir zafer olduğunu ve Bizans’ın artık Anadolu’yu geri alma ihtimalinin kalmadığını belirtir.

Batılı ve Diğer Kaynaklar

Avrupa’da Miryokefalon Savaşı, genellikle Haçlı Seferleri ile bağlantılı bir olay olarak değerlendirilir. Çünkü Bizans’ın Anadolu’da zayıflaması, ilerleyen yıllarda Haçlı Seferleri sırasında Batılı devletlerin Anadolu’da daha rahat hareket etmesine neden olmuştur.

• William of Tyre (1130-1186): Haçlı Seferleri’nin önemli tarihçilerinden biri olan William, Bizans’ın yaşadığı kaybın, Batılı güçler için ne anlama geldiğini anlatır. Bizans’ın güç kaybetmesi, Batılı şövalyeler için yeni fırsatlar yaratmıştır.
• Armenian Chronicles (Ermeni Tarihçileri): Ermeni tarihçileri, Bizans’ın bu savaşta aldığı yenilginin Ermeni Krallıkları üzerindeki etkisini anlatır. Bizans’ın gücünü kaybetmesi, Ermeniler için de bir dönüm noktası olmuştur.

---

Miryokefalon Savaşı, tarihî kaynaklarda tarafların bakış açısına göre farklı şekillerde anlatılan bir savaştır. Bizanslı tarihçiler, savaşın büyük bir yenilgi olduğunu kabul etse de, bu yenilginin etkilerini hafifletmeye çalışırlar. Türk ve İslam tarihçileri ise bu zaferi Selçuklular için bir dönüm noktası olarak görürler. Avrupa ve diğer kaynaklar ise savaşın Bizans üzerindeki uzun vadeli etkilerine odaklanır.

Bu farklı bakış açıları, Miryokefalon Savaşı’nın tarihsel önemini anlamamızı sağlar. Tarihî kaynakların farklı anlatımları karşılaştırıldığında, savaşın Bizans için büyük bir kayıp, Türkler için ise Anadolu’nun kesin hâkimiyetini ilan eden bir zafer olduğu ortaya çıkar.