Skip to content
Mustafa Fehmi Kubilay, Cumhuriyet’in erken döneminde laiklik karşıtı isyanlara karşı duruşuyla hatırlanan bir kahramandır. Menemen Olayı sırasında, genç bir asteğmen olarak halkı korumaya çalışırken gerici isyancılar tarafından vahşice öldürülmüştür. Onun şehadeti, Cumhuriyet rejiminin kararlılığını simgeleyen en önemli olaylardan biri olarak tarihe geçmiştir.
Mustafa Fehmi Kubilay Kimdir?
Mustafa Fehmi Kubilay, 1906 yılında İzmir’in Kozaklı köyünde doğdu. Eğitimine öğretmen olarak başladı ve bir süre ilkokul öğretmenliği yaptı. Ancak askerlik görevini yerine getirmek için orduya katıldı.
Menemen’de Asteğmen olarak görev yapıyordu. Olayların yaşandığı sırada yedek subay olarak askerî eğitim veriyordu. Henüz 24 yaşındaydı ve mesleğine yeni başlamıştı.
Menemen Olayı ve Kubilay’ın Rolü
23 Aralık 1930 sabahında, Derviş Mehmet ve yanındaki kişiler Menemen’de halkı kışkırtmaya başladı. Ellerinde yeşil bayraklarla şeriat çağrıları yapıyorlardı. Olayın büyümesi üzerine, Asteğmen Kubilay ve beraberindeki askerler kalabalığı dağıtmak için bölgeye gönderildi.
Kubilay, öncelikle kalabalığı sakinleştirmeye çalıştı. Ancak uyarıları dikkate alınmadı. Derviş Mehmet ve yanındaki kişiler aniden silahlarını çekerek ateş açtı. Kubilay ağır yaralandı ve yere düştü.
Daha sonra isyancılar, yaralı haldeki Kubilay’ı sürükleyerek alana götürdü. Burada, kalabalığın önünde başı kesilerek öldürüldü. İsyancılar, Kubilay’ın başını bir mızrağa takarak dolaştırmak istediler. Ancak olay yerine yetişen askerler, kalabalığı dağıttı ve isyancıları yakaladı.
Mustafa Fehmi Kubilay’ın Şehit Edilişi ve Sonrası
Kubilay’ın vahşice öldürülmesi, tüm Türkiye’de büyük yankı uyandırdı. Cumhuriyet yönetimi, bu olayı rejime karşı büyük bir tehdit olarak değerlendirdi. Menemen’de sıkıyönetim ilan edildi ve suçlular hızla yakalanarak yargılandı.
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, olay sonrası yaptığı açıklamada, Cumhuriyet’in bu tür gerici ayaklanmalara asla boyun eğmeyeceğini vurguladı. Kubilay, Cumhuriyet için bir şehit ve kahraman olarak anıldı.
Kubilay Olayının Anlamı ve Önemi
- Cumhuriyet tarihindeki en önemli irtica olaylarından biri olarak kabul edilir.
- Kubilay, Türkiye’de laiklik ve Cumhuriyet’in sembol isimlerinden biri haline gelmiştir.
- Olay sonrası tarikat ve gerici gruplara karşı sert önlemler alınmıştır.
Günümüzde her yıl 23 Aralık’ta, Menemen’de Kubilay’ı anma törenleri düzenlenmektedir. Onun adı okullara, caddelere ve anıtlara verilerek yaşatılmaktadır.
Mustafa Fehmi Kubilay, genç yaşında Cumhuriyet’i korumak için hayatını kaybeden bir kahraman olarak tarihe geçmiştir.
